Hafif çelik yapı nedir? Özellikleri nelerdir?
- Hafif Çelik, yapısal farklılıkları olan bir malzemedir. Bu nedenle, birden fazla çelik
türü vardır. Özellikle binalarda kullanımı önem arz eden hafif çelik, özellikleri ile
dikkat çekici bir yer tutmaktadır. Peki çelik yapılarda sıklıkla tercih edilen hafif
çelik yapı nedir?
Hafif çelik konstrüksiyon nedir?
- Hafif çelik, ilk olarak 1900lü yılların ikinci yarısında, Almanya’da ortaya çıkmış bir
çelik türüdür. Soğukta şekil verilerek üretilen hafif çelik, aslında otomobil ve uçak
endüstrisinde kullanılmak için üretilmiştir. Öte yandan, bugün birçok yerde tercih
edilen bir çeliktir. Özellikle yapılarda sıklıkla kullanılan hafif çelik, temel olarak
çatılarda kullanılan bir yapı elemanı olarak kendini göstermiştir. Ancak zamanla sahip
olduğu özellikler sayesinde yapı alanında çok daha fazla tercih edilir hale gelmiştir.
Böylece 1980lerden itibaren bugünkü halini almıştır. Hafif çelik yapı, taşıyıcı duvar ve
döşeme panellerinden oluşur. Bu paneller ise sıcak daldırma galvanize ile üretilmiş olup
soğuk şekillendirme yapılarak oluşturulur. Özellikle konteyner yapılarda tercih edilen
hafif çelik, dayanıklılığı ile ön plana çıkar. Hafif çelik; U, C, Z gibi birbirinden
farklı profillere sahip olabilir. Dolayısıyla her şekil, farklı kalınlığa sahip ölçüyü
de beraberinde getirir. Ancak her ne kadar değişken bir ölçü söz konusu olsa da hafif
çelik, genel olarak 0.5 mm ile 2.5 mm arasındadır. Hafif çelik yapılar, daha çok
Amerika’da ve Kanada’da gelişmiştir. Bu nedenle o bölgelerde çok fazla seçenek vardır.
Ancak bu yapılar, Türkiye’de giderek artan bir kullanıma sahiptir.
Hafif çelik yapının özellikleri nelerdir?
- 1. Uygun Fiyatlıdır
- Hafif çelik konstrüksiyon, bütçe dostu bir tasarım olarak sunulmaktadır. Özellikle
inşaatın az miktarda ekipmanla yapılabilmesi ekonomik bir avantajdır. Ek olarak, soğuk
şekillendirme işlemi kullanılarak üretilen yapılar, sıcak şekillendirme işlemi
kullanılarak üretilen yapılara göre daha ucuzdur.
- 2. Boyutsal Kararlılık Sağlar
- Hafif çelik konstrüksiyon inorganiktir. Bu nedenle çürümezler. Aynı zamanda çatlama ve
esneme yapmayacak bir yapıdır. Gerilmeyen şekli nedeniyle mükemmel boyutsal sabitleşmeye
sahiptir.
- 3. Hafif ve Güçlüdür
- Hafif çelik yapılar, soğuk şekillendirme işlemi kullanılarak üretilir. Bu işlem hafif
bileşenler üretebilir. Ancak hafif çelik yapıların yük taşıma kapasitesi ağırlık oranına
göre çok yüksektir. Hafif çelik yapı ayrıca mükemmel deprem direncine sahiptir. Aynı
büyüklükteki betonarme bir yapıya göre daha hafiftir. Bu şekilde yapıya binen yük
azaldıkça sismik dayanım da artmaktadır.
- 4. Kolay Kurulur
- Yapının inşa edilmesi kolaydır. Bu, inşaat süresini önemli ölçüde azaltır. Ayrıca hızlı
sökülüp ve hızlı montaja imkân veren bir yapıya sahiptir.
- 5. Çevre Dostudur
- Çelik ürünler genellikle geri dönüştürülebilir. Yumuşak çelik ise birçok çelik türünden
çok daha az malzeme üretilerek elde edilir. Bu çevreye daha az zararlıdır. Ayrıca diğer
çelik türlerinden farklı olarak yapı çeliği zararlılara neden olmaz. Herhangi bir
kimyasal işlemden geçmez, bu nedenle doğal olarak zararlı maddeler salmaz.
- 6. Daha Az İnsan Hatası Sunar
- Hafif çelik yapılar fabrikalarda insan gücüyle değil makinelerle yapılır. Çok az insan
müdahalesi ile hata oranı da çok düşüktür.
Hafif çelik yapılar nerelerde kullanılır?
- 1. Asma kat yapılarında kullanılır
- Asma katlar hafif çelik yapılarda, betonarme yapılarda ve ahşap yapılarda yapıları
bölmek ve gergi tavan oluşturmak için kullanılır. Hafifliği nedeniyle sıklıkla tercih
edilen hafif çelik, inşaat için uygun bir profil oluşturuyor.
- 2. Çatı kaplama için kullanılabilir
- Hafif çeliklerin inşaatta ilk kullanıldığı alanlardan biri olan çatı kaplama, hafifliği
ve dayanıklılığı nedeniyle tercih edilmektedir. Ucuz ve kullanımı kolay olduğu için çatı
yapımında da etkilidir.
- 3. Sanayi yapıları için tercih edilebilir
- Sanayi yapıları, üretimin gerçekleştiği ve teknik olarak montaj, işleme, depolama gibi
faaliyetlere uygun olması gereken yapılardır. Özellikle hafif çelik yapıların
dayanıklılığı endüstriyel alanlarda tercih edilmelerini etkiler. Deprem bölgelerindeki
fabrikalarda ağırlıklı olarak hafif çelik yapıların kullanılması temelde bununla
ilgilidir.
- 4. Bölme olarak da kullanılabilir
- Çelik bölme strüktür Bölmeler, bağımsız mekanlar oluşturan yapı malzemeleridir.
Genellikle grup şirketlerinde kullanılan bölme duvarlar çalışanlara boş alan sağlar.
Bölmeler yapılırken hafif çelik kullanımı pratiklik açısından çok önemlidir.
- 5. Konut İnşaatı Uygulamaları
- Günümüz konut inşaatlarında hafif çelik yapılar ve prefabrik evler tercih edilmeye
devam ediyor. Hafif çelik konstrüksiyon kullanımı birçok faydası ile hem ev sahipleri
hem de inşaatçılar için birçok kolaylık sunmaktadır.
- 6. Eğitim ve sağlık binalarının yapımında tercih
edilebilir
- Hafif çelik yapılar sadece konut yapımında değil, eğitim ve sağlık binalarının
yapımında da kalıcı ve rahat kurulabilmeleri nedeniyle özellikle tercih edilir.
Ağır çelik konstrüksiyon ile hafif çelik konstrüksiyon arasındaki fark nedir?
Daha büyük yapılarda tercih edilen ağır çelik, daha küçük yapılarda uygulanan hafif çelik
ile karşılaştırıldığında aralarında iki temel fark olduğunu söyleyebiliriz. Bu farklar ise
aşağıda belirtildiği gibidir:
- Maliyet
- Hafif ve ağır çelik arasındaki temel fark, hafif çeliğin ağır çelikten daha ucuz
olmasıdır.
- Ebat
- İki kata kadar olan yapılarda genellikle hafif çelik, yüksek katlarda ise ağır çelik
tercih edilir.
